بارداری خارج از رحم مهمترین علت مرگ و میر مادران به شمار میرود. این نوع از بارداری در بین 1.5 تا 2 درصد از افراد عادی رخ میدهد. در حالی که احتمال ابتلا به این نوع بارداری در افرادی که مبتلا به انواع مشکلات زنان و زایمان هستند بیشتر مشاهده میشود. میتوان گفت که دو روش متداول برای درمان حاملگی خارج از رحم وجود دارد. روش اول استفاده از درمانهای پزشکی و روش دوم کمک گرفتن از جراحی است. با توجه به اینکه روشهای جدید تشخیصی مانند اسکن واژینال و سونوگرافی، تشخیص زودرس حاملگی خارج از رحم را فراهم میکند، نیاز به جراحی کاهش یافته است.
تشخیص بارداری خارج از رحم
امروزه، به لطف پیشرفت در روشهای تشخیصی موجود، تشخیص زود هنگام حاملگی خارج از رحم معمولا قبل از شروع و مشاهده ی علائم آن امکان پذیر شده است. روش های تشخیصی پذیرفته شده و مورد استفاده، اندازهگیریهای کمی سطح سرم -hCGβ و نیز سونوگرافی ترانس واژینال است. اندازهگیری سطح سرم -hCGβ بیماران برای تایید رخداد حاملگی خارج از رحم ضروری است.
مدیریت بارداری خارج از رحم
مدیریت حاملگی خارج از رحم شامل دو روش مختلف پزشکی و جراحی است. اگرچه، جراحی یک روش درمانی استاندارد برای حاملگی خارج از رحم شناخته میشود، امروزه امکان تشخیص حاملگی خارج از رحم در مراحل اولیه راه را برای درمانهای پزشکی فراهم کرده است. در این شرایط میتوان با تشخیص زود هنگام راههای مدیریت محافظه کارانهتری را بر اساس وضعیت بالینی و نیازهای آینده باروری بیمار مشخص کرد.
روش پزشکی درمان بارداری خارج از رحم
مدیریت پزشکی حاملگی خارج از رحم شامل استفاده از MTX )متوترکسات ) به صورت عضلانی یا داخل وریدی میشود. این روش در اصل تزریق ماده آنتاگونیست اسیدفولیک به بدن است که به عنوان گزینه اصلی درمان برای بیماران مبتلا به بارداری خارج از رحم به شمار میرود، البته در صورتی که مصرف این ماده از نظر پزشکی برای این افراد ممانعتی نداشته باشد.
مطابق با دستورالعمل های ACOG و NICE، MTX در بیمارانی که مشخصاتی از قبیل سطح اولیه -hCGβ سرم کمتر از 5000 IU / L و میزان حاملگی خارج از رحم آنها کمتر از 3.5 سانتی متر باشد قابل تجویز خواهد بود. درمان MTX چندین مزیت از جمله حفظ قابلیت بازرسی لوله رحم و ارزیابی عملکرد آن، جلوگیری از جراحی، بیهوشی و عوارض متعاقب آنهارا دارد و از نظر هزینه احتمالا از سایر روشها مقرون به صرفهتر خواهد بود. با این حال، عوارض جانبی بالقوه آن همیشه باید در هنگام درمان حاملگی خارج از رحم مورد توجه قرار گیرد. این موارد شامل خطر قابل توجه پارگی لوله در موارد ناموفق انجام MTX، درد شکمی ناشی از سقط جنین، نیاز به دوز MTX دوم به دلیل کاهش ناموفق سطح -hCGβ و عوارض جانبی MTX مانند استوماتیت( التهاب فراگیر دهان ) و اسهال است.
میزان موفقیت کلی استفاده از MTX برای مدیریت حاملگی خارج از رحم از 70 درصد تا 90 درصد نوسان میکند که بستگی به چندگانه و یا یک مرتبه بودن دوز درمانی مورد استفاده در روش MTX دارد. مطالعات نشان میدهند که موفقیت در درمان پزشکی با سطح اولیه -hCGβ سرم ارتباط منفی دارد. به همین دلیل تشخیص سطح اولیه این ماده در اولین گام ضروری است.
تشخیص سطح اولیه این ماده مهم است. زیرا در صورت بالا بودن سطح این ماده خطر پارگی لوله رحم زیاد است و حتی با کاهش سطح hCG β- نمیتوان خطر پارگی لوله را کاهش داد. بنابراین، در صورتی که شواهد عدم موفقیت در درمان پزشکی یا وجود پارگی لوله در بیمار مشاهده شود، درمان جراحی ضروری میشود. در نتیجه عوارضی مانند بیثباتی همودینامیکی، افزایش سریع -hCGβ و افزایش درد شکم گریبانگیر فرد بیمار خواهد بود.
روش جراحی درمان بارداری خارج از رحم
برای بیمارانی که برای درمان MTX برای آنها مناسب نیست و یا آن دسته از بیمارانی که تمایل به انجام درمان MTX ندارند، روش جراحی توصیه میشود. دو گزینه جراحی در دسترس است: سالپینگوستومی یا سالپینژکتومی. رایج ترین روش جراحی انجام عمل لاپاراسکوپی است، زیرا این روش با مزایایی مانند عوارض کمتر، بهبود سریعتر و بستری کوتاه مدتتر در بیمارستان همراه است. به همین دلیل این روش رواج بیشتری دارد و روش لاپاراتومی به بیماران ناپایدار همودینامیک محدود میشود.
سالپینگوستومی برای بیماران همودینامیکی پایدار با میزان بارداری خارج از رحم کمتر از 5 سانتی متر مناسب است. این روش احتمال وارد شدن آسیب به قدرت باروری افراد را به صفر میرساند و یا خیلی کنترل میکند. بنابراین، برای بیمارانی که ممکن است به دنبال روشهای لقاح داخل رحم برای بارور شدن باشند، توصیه میشود. با این حال، خطر تشکیل نوعی بافت دائم داخل رحم بعد از سالپینگوستومی وجود دارد، که در حدود 4 تا 15 درصد بین بیماران رایج است. برخی از پزشکان جهت جلوگیری از تشکیل این نوع بافت از چند دوز MTX را پس از سالپینگوستومی استفاده میکنند و با این تزریق خطر تشکیل این بافت را به 0 تا 2 درصد کاهش میدهند.
روش درمانی سالپینگوستومی در بیماران با خونریزی کنترل نشده، حاملگی خارج از رحم مکرر در همان لوله رحمی یا وجود آسیب گسترده لوله رواج بیشتری دارد. این روش همچنین در بیمارانی که تمایلی برای حفظ لولههای خود ندارند روش ارجح محسوب میشود.
با نگاهی به میزان موفقیت دو روش جراحی، مطالعههای انجام شده در خصوص بارداری خارج از رحم نشان داد که تفاوت معنی داری در بافت تروفوبلاستیک مداوم پس از سالپینگوستومی در مقایسه با میزان آن پس از درمان با روش سالپینژکتومی وجود دارد. به همین دلیل، دستورالعملهای NICE برای خانم هایی که نیاز به درمان و مراقبتهای طولانی مدت جهت برطرف کردن مشکل حاملگی خارج از رحم دارند روش درمانی سالپینژکتومی را بیش از سالپینگوستومی توصیه میکند.
سخن آخر:
همچنین، شما عزیزان میتوانید با نصب اپلیکیشن مشاوره دکترسی بر روی تلفنهمراه خود در کوتاهترین زمان به جدیدترین مقالات مجله سلامت دسترسی داشته باشید.
منبع:
https://www.immunologyresearchjournal.com/