شقاق (Fissure) و بواسیر (Hemorrhoid) دو بیماری مرتبط با مقعد هستند که افراد مبتلا به آن‌ها ممکن است درد بسیار زیادی را تحمل کنند، این دو نه تنها در ظاهر فرق داشته، بلکه علائم متفاوتی نیز دارند. با ما همراه باشید تا به بررسی این دو بیماری و تفاوت میان آن‌ها بپردازیم، همچنین نصب اپلیکیشن مشاوره آنلاین دکترسی این امکان را برای شما فراهم می‌کند تا در این زمینه مشاوره دریافت کنید.
شقاق مقعدی چیست؟
شکاف یا ترک مقعدی را می‌توان یک زخم در بافت مرطوب نازک (مخاط) پوشاننده راست روده انتهایی (مقعد) دانست که اغلب دردناک بوده و با خونریزی همراه است.
علت
این پارگی معمولا در میان نوزادان بسیار شایع‌تر از دیگر سنین است. در بزرگسالان این مشکل به علت عبور مدفوع بزرگ و سخت (یبوست) و یا مشکل اسهال به مدت طولانی رخ خواهد داد. از دیگر علت‌های ایجاد شکاف مقعدی می‌توان به کاهش جریان خون در منطقه و تنش زیاد در عضلات اسفنگتر که مقعد را کنترل می‌کند اشاره کرد. این بیماری مردان و زنان را به یک نسبت درگیر می‌کند اما در میان زنان بعد از زایمان و مبتلایان به بیماری کرون ( بیماری کرون نوعی بیماری التهابی روده (IBD) است که ممکن است بر روی هر قسمت از دستگاه گوارش از دهان تا مقعد تأثیر بگذارد.) بسیار شایع‌تر است.
علائم
شکاف مقعدی می‌تواند یک پارگی در ناحیه مقعد باشد که کمی کشیده شده است، این شکاف ایجاد شده همیشه در وسط قرار دارد. شکاف مقعدی باعث حرکات روده‌ای دردناک و خونریزی خواهد شد، به طوری که بعد از اجابت مزاج در قسمت خارجی مدفوع و یا روی دستمال توالت لکه‌های خون دیده می‌شود.
درمان
بیشتر ترک‌های ایجاد شده بعد از مدتی به طور خود به خود درمان شده و بهبود می‌یابند. برای جلوگیری و درمان شکاف مقعدی در نوزادان اغلب پوشک را عوض کرده و ناحیه را به آرامی تمیز کنید.
در بزرگسالان باید حتما از یبوست جلوگیری کرد برای این کار باید:
در رژیم غذایی خود تغییراتی ایجاد کنید، مثلا استفاده از منابع فیبر بیشتر که در میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و غلات سبوس دار به وفور یافت می‌شود.
بیشتر مایعات بنوشید.
از نرم‌کننده‌های مدفوع استفاده کنید.
برای تسکین پوست آسیب‌دیده از پمادها و کرم‌هایی نظیر مواردی که در ادامه با آن‌ها اشاره می‌کنیم استفاده می‌شود:
کرم‌های بی‌حس کننده، مخصوصا وقتی که حرکات روده با درد همراه باشند.
اکسید روی، کرم %1 هیدروکورتیزول و سایر محصولات
اگر این مشکل با درمان‌های خانگی برطرف نشد باید به سراغ روش‌های درمانی پیچیده‌تری مثل تزریق بوتاکس به عضله مقعد، جراحی جزئی برای شل شدن اسفنگتر و... رفت.
بواسیر چیست؟
هموروئید رگ‌های متورم و ملتهب اطراف مقعد یا قسمت تحتانی راست روده شما است که به دو صورت وجود دارد:
هموروئید خارجی که در زیر پوست اطراف مقعد ایجاد خواهد شد.
هموروئید داخلی که در پوشش مقعد و یا قسمت پایینی راست روده ایجاد می‌شود.
علت
هموروئید زمانی به وجود می‌آید که فشار بسیار زیادی به رگ‌های اطراف مقعد وارد شود این فشار می‌تواند در اثر موارد زیر ایجاد شود:
فشار آوردن هنگام حرکت‌های روده
نشستن به مدت زیاد روی توالت
یبوست مزمن یا اسهال
رژیم غذایی کم فیبر
بلند کردن اجسام سنگین
علائم
در هموروئید خارجی ممکن است علائم زیر به سراغ شما بیایند:
خارش مقعدی
یک یا چند توده سفت و سخت در اطراف مقعد
درد مقعدی به خصوص در هنگام نشستن
فشار بیش از حد ، مالش یا تمیز کردن اطراف مقعد ممکن است علائم شما را بدتر کند. برای بسیاری از افراد ، علائم بواسیر خارجی در طی چند روز برطرف می شود.
هموروئید داخلی دارای علائم زیر است:
خونریزی در راست روده که به طور واضح در مدفوع، کاغذ و کاسه توالت آشکار است.
افتادگی که معمولا هموروئیدی بوده که از طریق دهانه مقعدی شما آویزان است.
درمان
در منزل به راحتی می‌توانید هموروئید داخلی و خارجی را با قدامات زیر درمان کنید:
خوردن غذاهایی که فیبر زیادی دارند.
مصرف نرم کننده‌های مدفوع و یا مکمل‌های فیبر
هر روز مایعات کافی بنوشید.
در حین اجابت مزاج فشار نیاورید.
مدت زمان کم‌تری روی توالت بنشینید.
در روز چند بار برای کاهش درد دوش آب گرم بگیرید.
از کرم‌های هموروئید، پماد یا شیاف که برای کاهش و تسکین درد و خارش مورد استفاده قرار می‌گیرند، استفاده کنید.
تفاوت بین شقاق و بواسیر چیست؟
در ادامه با دکتر سی همراه شوید تا به بررسی تفات‌های میان این دو بیماری مقعدی بپردازیم.
فیشر معمولا پارگی در قسمت پوشش حساس مخاط مقعد است اما هموروئید متورم شدن رگ‌ها در ناحیه مقعد بوده که به دو صورت خارجی و داخلی ایجاد می‌شود.
در بعضی موارد تنها علامت هموروئید ممکن است خونریزی مقعدی باشد که خون قرمز و روشن به صورت رگه‌های نازک روی دستمال و یا روی سنگ توالت خود را نشان می‌دهد اما در پارگی مقعد فرد مبتلا معمولا درد بسیار زیادی را تحمل خواهد کرد.
هموروئید معمولا به علت فشار وارده بر وریدهای اطراف مقعد ایجاد می‌شود درحالی که در پارگی به علت ضربه به کانال مقعد به وجود می‌آید.
نوع درد در این دو بیماری تا حدودی متفاوت است در هموروئید فرد در طول روز درد زیادی را تحمل می‌کند اما در پارگی مقعد تنها در هنگام اجابت مزاج درد و سوزش ایجاد می‌شود.
درمان پارگی مقعد به راحتی و در منزل انجام می‌شود اما هموروئیدهای بیرون زده از مقعد به راحتی از بین نرفته و باید حتما روش‌های درمانی پیچیده‌تری مثل لیزر را برای از بین بردن آن‌ها امتحان کرد.
آیا می‌توان از هموروئید و فیشر جلوگیری کرد؟
همان طور که گفته شد برای جلوگیری از ایجاد این دو مشکل باید رژیم غذایی مناسبی را انتخاب کنید که به مشکل یبوست دامن نزند، برای این کار باید:
رژیم غذایی با فیبر فراوان را امتحان کنید.
آب بنوشید (روزانه 8 تا 10 لیوان)
در هنگام اجابت مزاج عجله نکنید اما خیلی هم نباید روی سنگ توالت بنشینید.
در صورت داشتن اضافه وزن حتما برای کاهش آن اقدام کنید.
ورزش را باید در برنامه روزانه خود جای دهید.
سخن آخر
شقاق و بواسیر دو بیماری مقعدی هستند که با وجود شباهت‌های فراوان، تفاوت‌هایی دارند. توجه هرچه بیشتر به رژیم غذایی و مصرف مایعات باعث می‌شود که بتوان تا حد زیادی از ایجاد این دو بیماری جلوگیری کرد؛ چراکه عامل یبوست که در هر دوی آن‌ها مشترک است باعث ایجاد هموروئید و پارگی مقعد می‌شود، همچنین ورزش هم به حرکات روده‌ای کمک کرده و از ایجاد یبوست جلوگیری خواهد کرد.
منبع:
