صدها سال است که چای سبز یک نوشیدنی پرطرفدار و همچنین درمانی سنتی در چین و ژاپن به شمار میرود. این نوشیدنی دلخواه در اوایل قرن هفدهم میلادی به مصرفکنندگان اروپایی معرفی شد که آنها نیز بهسرعت پذیرای این نوشیدنی شدند. چای سبز در انگلیس قرن هجدهم میلادی هم از چنان ارزش و محبوبیتی برخوردار بود که برای گریز از مالیات، بهسرعت تبدیل به کالایی قاچاق شد. موارد مصرف چای سبز نهتنها به دلیل فواید سلامتی آن نیست بلکه برای مقاصد دیگری هم مورد استفاده قرار میگیرد؛ هرچند در یک فنجان کوچک چای سبز اتفاقاتی رخ میدهد که برای دانستن آن پیشنهاد میکنیم، همچنان که فنجان چای خود را تا انتها مینوشید، این مقاله را نیز بخوانید.
ترکیبات موجود در چای سبز چیست؟
برگهای چای سبز ترکیبات زیادی از مواد مغذی، ویتامینها و مواد معدنی دارد درحالیکه در یک فنجان چای دم کشیده این ترکیب بینهایت ناچیز است که این موضوع در مورد چای سبز نیز همینطور است و یک فنجان از آن تقریبا آب کامل است.
شما در یک فنجان یا لیوان چای سبز این ترکیبات را با این میزان خواهید داشت:
کالری: 0 گرم
پروتئین: 0 گرم
چربی: 0 گرم
کربوهیدرات: 0 گرم
فیبر: 0 گرم
قند: 0 گرم
ویتامین و مواد معدنی نیز با همین میزان و کمی بیشتر در چای سبز دم کشیده وجود دارد. از نوشیدنش ناامید شدهاید؟! موارد کمی که به مقدار قابل اندازه گیری یافت می شود عبارتند از:کلسیم، آهن، پتاسیم. البته کافئین (یکچهارم کافئین موجود در قهوه) در یک فنجان از این نوشیدنی باستانی اندازهگیری شده است. میزان قابل توجه پلی فنول (نوعی آنتیاکسیدان) را هم در چای سبز دم کشیده فراموش نکنید.
فواید و موارد مصرف چای سبز
قرنهاست که سخن از فواید درمانی – سلامت چای سبز است. برگهای سبز و تازه چای یک روش درمانی سنتی در چین و هند به شمار میآمد که از آن برای کنترل خونریزی، کمک به گوارش و تنظیم درجه حرارت بدن استفاده میشد. بنا بر پژوهشهای انجامشده در عصر حاضر، بخشی از فواید سلامتی این نوشیدنی به شرح زیر است:
سلامت قلب
در پژوهشی یازدهساله روی 40 هزار شرکتکننده ژاپنی مشخص شد که مصرف روزانه چای سبز با کاهش خطر مرگ ناشی از اختلالات قلبی-عروقی در ارتباط است. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط بین پلی فنول(آنتیاکسیدان) موجود در چای سبز و مشکلات قلبی- عروقی بوده است. کمترین میزان مصرف برای نتیجهگیری بهتر، پنج فنجان در روز بوده است.
پیشگیری از سکته مغزی
نتیجه دیگر در پژوهشی روی 82 هزار شرکتکننده ژاپنی و طی 13 سال، این بود که مصرف زیاد چای سبز با کاهش خطر سکته مغزی ارتباط دارد. بیشترین اثر با مصرف روزانه چهار فنجان یا بیشتر بوده است.
درمان زگیل تناسلی
از دیگر موارد مصرف چای سبز، درمان بیماریهای تناسلی است. سازمان غذا و داروی آمریکا درمان موضعی عصاره چای سبز برای جلوگیری از شیوع زگیل تناسلی را تأیید کرده است. تهیه این دارو (پماد) تنها با تجویز پزشک ممکن است و طی برآوردی، روی 24-60% از بیماران نتیجهبخش بوده است.
در مصرف چای سبز زیادهروی نکنید
اگرچه موارد مصرف چای سبز، فراوان و اثربخش بوده است ولی زیادهروی در مصرف آن مخصوصا عصاره چای خطرآفرین است که در ادامه به چند مورد مهم اشاره میکنیم. چند مورد نادر از مشکلات کبدی ناشی از مصرف عصاره چای سبز گزارش شده است. باوجود محدود بودن موارد گزارش شده، به بیمارانی با مشکلات کبدی توصیه میشود تا از مصرف آن خودداری کنند. اگر فردی، با مصرف چای سبز، علائم درد شکمی، ادرار تیره یا زردی را مشاهده میکند باید مصرف را قطع و با پزشک خود صحبت کند. همچنین، چای سبز به دلیل بالا بودن میزان کافئین، نوشیدنی مناسبی برای افراد مبتلا به دیابت نیست چرا که این ماده به بالا بردن قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع دو میانجامد.
چای سبز، معجون طول عمر!
در آخرین و تازهترین پژوهشهای انجامشده روی بیش از 100هزار بزرگسال چینی این نتیجه به دست آمد که با مصرف سه بار چای سبز در هفته، میتوان از احتمال حمله قلبی یا سکته مغزی در هفت سال آینده در امان بود. عاشقان این نوشیدنی سبک و مهربان، با رسیدن به 50 سالگی، انتظار بیش از یک سال عمر بیشتر را در مقایسه با آن دسته از هم سن و سالهای خود دارند که بهطور منظم چای سبز را مصرف نکردهاند. با این اوصاف، میتوان افزود که امتیاز «عمر بیشتر» در فهرست موارد مصرف چای سبز خودنمایی میکند. با یک نگاه علمی چندین ساله و دقیق میتوان به گستردگی موارد مصرف چای سبز از جمله در کنترل سطح کلسترول خون، رسیدن به وزن سالم، کاهش حملات قلبی و کنترل انواع سرطان اشاره کرد. اگرچه هنوز ثابت نشده است که چای سبز میتواند بهتنهایی ضامن سلامتی فرد باشد ولی نباید کیفیت بهتر زندگی مصرفکننده چای سبز را در کنار رژیم غذایی، ورزش، نکشیدن سیگار و سطح تحصیلات، باکیفیت زندگی فردی که علاقهای به نوشیدن آن ندارد نادیده گرفت.
چای سبز؛ یک نوشیدنی ساده یا یک لاغر کننده طبیعی؟
مردم در فهرست موارد مصرف چای سبز همیشه از خاصیت لاغر کنندگی آن حرف میزنند ولی فراموش نکنید با نوشیدن یک فنجان از آن قرار نیست لاغر و خوشاندام شوید بلکه نوشیدن روزانه چای در کنار یک رژیم غذایی منطقی و ورزش منظم شما را به هدفی که میخواهید میرساند. این را هم به خاطر بسپارید اگر شیر قهوه صبح خود را با یک فنجان چای سبز و لیمو عوض کنید، تقریبا 300 کالری از کالری مصرفی روزانه خود کم میکنید.
چرا چای سبز خاصیت لاغر کنندگی دارد؟
فلاونوئید flavonoid موجود در چای که کاتچین catechins نام دارد به افزایش سوختوساز بدن و شکستن سریعتر مولکولهای چربی کمک میکند. از طرفی، کافئین موجود در همه انواع چای هم انرژیزاست و باعث میشود تا بدن شما کالری بیشتری بسوزاند. وقتی وزن شما کم میشود، چای سبز مانع افت سوختوساز معمول بعد از هر کاهش وزنی میشود. پس میتوان نتیجه گرفت که همه انواع چای، و بهصورت ویژه چای سبز، گزینه مناسبی برای کاهش وزن بهتر هستند.
با این توضیح از موارد مصرف چای سبز، در ادامه بد نیست با همه انواع چای که از برگ چای با نام کاملیا سینسیس Camellia sinensis برداشت میشود آشنا شوید که بصورت های مختلفی پردازش میشوند :
چای سیاه
معروفترین نوع چای است که بیشتر در رستورانهای چینی و بهصورت چای سرد، سرو میشود. چای سیاه یک محصول تخمیر شده است – فرایندی که در آن میزان کافئین موجود در چای افزایش پیدا کند و چای یک محصول اکسیده میشود. چای سیاه مزهای قوی و گیرا دارد ولی خاصیت لاغر کنندگی آن هنوز کامل ثابت نشده است که در آزمایشهای انجامشده روی موشها این نتیجه حاصل شد که پلی فنول موجود در چای احتمالا مانع جذب چربی در روده میشود.
چای سبز
دومین نوشیدنی از محصولات برگ چای معمولا یک محصول تخمیری نیست. برگهای چای در معرض بخار قرار میگیرند و بهراحتی با دست خرد میشوند. میزان کاتچین چای سبز بالاست که EGCG نامگرفته است. بر اساس بررسیها و مطالعات انجامشده، افرادی که عصاره چای سبز غنیشده با EGCG یا نوشیدنی چای سبز غنیشده با کاتچین مصرف میکنند حدود یک کیلو و سی گرم طی سه ماه کاهش وزن دارند. اگرچه عصاره های چای با دوز بالا که در برخی مکمل های کاهش وزن وجود دارد ، با آسیب جدی کبد در ارتباط هستند.
چای اولونگ Oolong
چای اولونگ را با خشکاندن و قرار دادن برگ چای در آفتاب تهیه میکنند. این نوع چای هم مثل چای سبز منبعی غنی از کاتچین است. بنا بر بررسیهای انجامشده، بیش از دو سوم افراد سنگینوزن با نوشیدن روزانه چای اولونگ به مدت 6 هفته حدود یک کیلو وزن کم میکنند.
چای سفید
این نوع چای کمتر فرآوری شده است که مزه سبک و شیرین آن طعم مطبوعی به کامتان میبخشد. در آزمایشهای انجامشده نشان داده شد که چای سفید به شکست مولکولهای چربی خون سرعت میبخشد و جلوی تشکیل دوباره آنها را میگیرد. اینکه آیا این اثرات مشابهی در بدن انسان دارد یا خیر ، باید منتظر ماند.
سخن آخر:
اهل چای صبحانه یا کیک و چای عصرانه یا حتی یک فنجان چای سبز ساده هستید؟ نوش جان! تاجاییکه کافئین آن باعث مزاحمت شما نشود، این نوشیدنی مطمئن است. یکی دو فنجان روزانه چای سبز شما را به هدفتان برای کاهش وزن نزدیک میکند ولی انتظار معجزه نداشته باشید؛ ورزش کنید، رژیم غذایی درستی داشته باشید و حتما و منظم چای سبز بنوشید!
سایت دکتر سی ضمن تشکر از شما خواننده گرامی، خواهشمند است نظرات و تجربیات خود را در مورد سایر موارد مصرف چای سبز که در این مقاله به آن اشاره نشده است، ثبت کنید.
منبع: